μας ρωτήσατε...
η Ελένη Λιβανίου, εκπαιδευτική ψυχολόγος PhD, απαντά σε ό,τι σας απασχολεί
η Ελένη Λιβανίου, εκπαιδευτική ψυχολόγος PhD, απαντά σε ό,τι σας απασχολεί
Πώς θα στηρίξω το παιδί μου τη νέα σχολική χρονιά, πώς θα βάλω όρια αλλά θα είμαι και σύμμαχός του;
Ο γονικός ρόλος κι ευθύνη, σε λίγες γραμμές
(απόσπασμα από το ποίημα του Κ. Τσάτσου)
[…] Κι εγώ, σα κέντημα πολύτιμο δουλεύω τη ψυχή σου,
Γιατί […]
Στο ίδιο το χώμα που έπαιζα, παίζεις κι εσύ, παιδί μου,
στο ίδιο το δέντρο η σκιά, στο ίδιο νερό η βαρκούλα.
Οι ίδιοι θυμοί κι οι τρόμοι σου και τα πεισματικά σου,
για τα ίδια όνειρα ξυπνάς κλαμένο μεσ’ τη νύχτα.
Κι εγώ είμαι εδώ, πάντα εδώ για ίσκιο και στερέωμα, για γνώση και αλήθεια….
(‘Για ένα παιδάκι’ Κ. Τσάτσος, 1942)
Ακολουθεί μια γονεϊκά φιλική απόδοση των έξι «μαγικών φράσεων» που ενισχύουν τη συνεργασία και την επικοινωνία με το παιδί, χωρίς να χάνεται ο έλεγχος και το πλαίσιο.
Έξι φράσεις που ηρεμούν το παιδί και χτίζουν πραγματική συνεργασία
1. «Σε πιστεύω»
Όταν το παιδί νιώθει αμφισβήτηση, κλείνεται στον εαυτό του και αμύνεται. Η πίστη αποφορτίζει τη ντροπή και δημιουργεί αίσθημα ασφάλειας.
Παράδειγμα:
Παιδί: «Δεν το έριξα επίτηδες το ποτήρι!»
Γονιός: «Σε πιστεύω. Πάμε να το καθαρίσουμε μαζί.»
Παράδειγμα:
Παιδί: «Δεν το ξέχασα επίτηδες το τετράδιο/βιβλίο!»
Γονιός: «Σε πιστεύω. Πάμε να δούμε μαζί τι θα γράψεις στη δασκάλα σου. Ή Πάμε να δούμε μαζί τι θυμάσαι από τις οδηγίες της δασκάλας σου γι αυτήν την εργασία »
2. «Πάμε να το προσπαθήσουμε μαζί»
Οι συνεχείς εντολές δημιουργούν αδιέξοδο και αντιπαράθεση. Όταν το παιδί συμμετέχει στη λύση, είναι πιο πρόθυμο να την τηρήσει.
Παράδειγμα:
Το παιδί αρνείται να μαζέψει τα παιχνίδια του. Ή να μαζέψει τα τετράδια και βιβλία του
Γονιός: «Βλέπω ότι δεν θέλεις να τα μαζέψεις όλα τώρα. Πάμε να το προσπαθήσουμε μαζί. Ποιο είναι το πρώτο βήμα; Από που λες να αρχίσουμε;» ή «Αν δεν θέλεις να τα μαζέψουμε μαζί, θέλεις να μου πεις σε πόση ώρα θέλεις να τα μαζέψεις; και όρισε εσύ το χρόνο»
3. «Στενοχωρήθηκες. Σε καταλαβαίνω, έχεις δίκιο»
Όταν το παιδί κατακλύζεται από έντονα συναισθήματα, δεν μπορεί να ακούσει λογικές εξηγήσεις. Αυτή η φράση αναγνωρίζει το συναίσθημα και του δείχνει ότι δεν είναι μόνο του.
Παράδειγμα:
Το παιδί κλαίει γιατί έπεσε ο πύργος από τουβλάκια.
Αντί για «Σταμάτα να κλαις», πείτε: «Σε καταλαβαίνω. Είμαι εδώ μαζί σου. Θέλεις να ξαναπροσπαθήσεις;»
Παράδειγμα:
Το παιδί μουντζουρώνει αυτά που γράφει, ή σβήνει συνεχώς τις αριθμητικές πράξεις που μόλις ολοκλήρωσε.
Αντί για «Σταμάτα να μουντζουρώνεις, ή να σβήνεις» πείτε: «Σε καταλαβαίνω, είσαι στενοχωρημένος, θέλεις να μου πεις τι δεν κατάλαβες;» ή «Σε καταλαβαίνω, θέλεις να δω αν μπορώ να βοηθήσω σε κάτι;»
4. «Σ’ ακούω. Πες μου τι συμβαίνει.»
Για να ακούσει το παιδί, πρέπει πρώτα να νιώσει ότι ακούγεται το ίδιο. Η προσοχή πριν από την απαίτηση διαλύει την αντίσταση.
Παράδειγμα:
Παιδί: «Δεν θα ξαναπαίξω με τον αδελφό μου!»
Γονιός: «Σ’ ακούω. Πες μου τι συμβαίνει.»
Παράδειγμα:
Παιδί: «Δεν θέλω να ξαναπάω στο φροντιστήριο, ή στο ιδιαίτερο, ή στην αθλητική δραστηριότητα»
Γονιός: «Σ’ ακούω. Πες μου τι έγινε. Αφορά τον εκπαιδευτικό, τα άλλα παιδιά, ή το πλαίσιο;» ή «Σ’ ακούω. Θα μπορούσα εγώ να βοηθήσω;» ή «Σ’ ακούω. Τι προτείνεις για εναλλακτική;»
5. «Σ’ ακούω. Είμαι με το μέρος σου»
Πολλά ξεσπάσματα μεγαλώνουν γιατί το παιδί νιώθει ότι ο γονιός είναι «απέναντί» του. Αυτή η φράση αλλάζει τον ρόλο σας από αντίπαλο σε σύμμαχο.
Παράδειγμα:
Παιδί: «Αυτές οι ασκήσεις είναι χαζές! Δεν θα τις κάνω.»
Γονιός: «Σ’ ακούω. Είμαι με το μέρος σου. Πάμε να βρούμε έναν τρόπο να τις κάνουμε πιο εύκολες.»
Παράδειγμα:
Παιδί: «Δεν θέλω να ξαναπάω σχολείο» ή «Θέλω να αλλάξω σχολείο»
Γονιός: «Σ’ ακούω και σε καταλαβαίνω. Αυτό είναι σοβαρό, θέλεις να το συζητήσουμε τώρα; Ή «Θέλεις να το ξανασκεφτείς, και να δούμε μαζί τι συμβαίνει κι έχεις αναστατωθεί τόσο πολύ, είμαι με το μέρος σου»
6. «Είμαι εδώ για σένα, ό,τι κι αν γίνει.»
Τα λάθη συχνά φέρνουν ντροπή. Αυτή η φράση δείχνει ότι η αγάπη δεν εξαρτάται από την τελειότητα.
Παράδειγμα:
Το παιδί έσπασε την κατασκευή ενός συμμαθητή και κλαίει.
Αντί για κατσάδα, πείτε: «Είμαι εδώ για σένα, ό,τι κι αν γίνει. Θα το φτιάξουμε μαζί.» ; ή αν έχασε το τετράδιο του συμμαθητή που δανείστηκε. Αντί για κατσάδα, πείτε: «Έλα να σε βοηθήσω να το βρεις. Πότε το κοίταξες τελευταία, πριν αρχίσεις να διαβάζεις, ή από το σχολείο ;…..Τι πιστεύεις ότι πρέπει να κάνεις τώρα » ;
Το μυστικό δεν είναι η «μαγική φράση» από μόνη της.
Αν η συνήθεια είναι οι φωνές ή οι απειλές, αυτές- οι μαγικές φράσεις, δεν αρκούν. Όταν όμως οι γονείς προστατεύουν την αξιοπρέπεια του παιδιού, του δείχνουν εμπιστοσύνη, ακούνε τι έχει να πει, το κάνουν να νιώθει ασφαλές και βάζουν σταθερά όρια, τότε η συνεργασία έρχεται φυσικά.
στείλτε και τις δικές σας ερωτήσεις
Μπορείτε να ρωτήσετε την Ελένη Λιβανίου, εκπαιδευτική ψυχολόγο PhD, για ό,τι σας απασχολεί σχετικά με τα θέματα νευροδιαφορετικότητας στέλνοντας τις απορίες σας στο askEleni@lifeisforall.gr.
Η Ελένη Λιβανίου είναι εκπαιδευτική ψυχολόγος με ειδίκευση στις ειδικές και ευρέως φάσματος μαθησιακές δυσκολίες, στα δευτερογενή ψυχολογικά προβλήματα που συνδέονται με αυτές και στα προβλήματα συμπεριφοράς, που προκύπτουν στον χώρο του κανονικού σχολείου. Το ερευνητικό της έργο επικεντρώνεται στο σύνδρομο Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΕΠΥ) και τη Δυσλεξία.
