Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες στα Μαθηματικά (Δυσαριθμησία/ Dyscalculia)

τι είναι οι

Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες στα Μαθηματικά (Δυσαριθμησία/ Dyscalculia)

Οι δυσκολίες στα μαθηματικά έχουν σχέση με την προσοχή και το εύρος συγκέντρωσης, δηλαδή με την ικανότητα του παιδιού να απομονώσει κάθε εσωτερικό και εξωτερικό ερέθισμα και να μπορεί να προσηλώνεται στο εδώ και τώρα. Έχει επίσης σχέση με την οπτικοχωρική αναπαράσταση, που αφορά το πώς αναπαριστά στο μυαλό του το παιδί την πράξη, δηλαδή τη θεσιακή αξία των αριθμών, τη θέση του προσήμου, το ποιος είναι ο αφαιρετέος. Ή ακόμη το πώς κατανοεί τις γραφικές παραστάσεις και τη γεωμετρία.

Επιπλέον, έχει να κάνει με την Μνήμη Εργασίας/Εργαζόμενη Μνήμη*, να θυμάται δηλαδή το κρατούμενο, τις προηγούμενες πράξεις. Να θυμάται εκτός από την διαδικασία, τους κανόνες, και τα θεωρήματα. Να θυμάται γιατί έκανε αυτήν την πράξη, και ποια πράξη πρέπει να κάνει μετά. Τα παιδιά αυτά συχνά δυσκολεύονται να θυμηθούν τη διαδικασία της πράξης (πχ. πώς ξεκινά η αφαίρεση, τα κρατούμενα κτλ).

Διάφοροι παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν τη στάση του παιδιού απέναντι στα μαθηματικά. Ένας από αυτούς είναι η αυτοεικόνα του παιδιού: η αυτοαντίληψη και αυτοπεποίθηση του για τη λήψη της απόφασης – στη μέθοδο που θα ακολουθήσει για να λύσει το παιδί την άσκηση ή για τον κανόνα βάση του οποίου θα λυθεί η άσκηση, που προϋποθέτει σιγουριά εκ μέρους του παιδιού.

Μια άλλη παράμετρος αφορά τον τρόπο, την προσέγγιση και το υλικό που χρησιμοποιήθηκε στο νηπιαγωγείο, η εισαγωγή στις προμαθηματικές έννοιες. Μεγάλο ρόλο επίσης παίζει η στάση των ενηλίκων της οικογένειας απέναντι στα μαθηματικά, γιατί είναι πιθανό ένα παιδί μέσω των ταυτίσεων με τους γονείς του, να ενστερνιστεί τον φόβο, ή την απέχθεια τους προς αυτά. Άλλωστε γίνεται πλέον λόγος για συγκεκριμένο άγχος, που αφορά αποκλειστικά τα μαθηματικά, το λεγόμενο math anxiety.

Βάσει του DSM-V, 2013, τα χαρακτηριστικά συμπτώματα της Δυσαριθμησίας ή της Ειδικής Μαθησιακής Δυσκολίας στα Μαθηματικά παρουσιάζονται σε τρεις άξονες:

• Πρόβλημα στην κατανόηση των αριθμητικών εννοιών,

• Στην απομνημόνευση των αριθμητικών δεδομένων,

• Στην ικανότητα πραγματοποίησης σωστών αριθμητικών πράξεων.

είναι το παιδί που...

…δεν καταλαβαίνει την έννοια του αριθμού ως αναπαράσταση ποσότητας, δηλαδή δεν μπορεί να καταλάβει αν είναι περισσότερα τα 4 ή τα 6, ή τι σημαίνει 0. Δυσκολεύεται να ξεχωρίσει το ‘πολλά’ από τα ‘λίγα’, ή να συσχετίσει πόσα μπισκότα, ή αυτοκινητάκια χρειάζεται για να δώσει ή να παίξει με τους φίλους του. Δεν μπορεί στο δημοτικό να κάνει πράξεις με κρατούμενο, του είναι πάρα πολύ δύσκολο να κάνει διαίρεση που εμπεριέχει όλες τις πράξεις (πρόσθεση, αφαίρεση, πολλαπλασιασμό). Η δυσκολία στις πράξεις μπορεί να συνεχιστεί και στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, και συνήθως δυσκολεύεται ακόμη περισσότερο, όταν κληθεί να κάνει νοερά τις πράξεις. Σαν συνέπεια δυσκολεύεται πολύ και στην κατανόηση της αξίας των χρημάτων, και εξελικτικά στις χρηματικές του συναλλαγές. Από το γυμνάσιο η χρήση της αριθμομηχανής του κινητού του, του γίνεται απαραίτητη στην καθημερινότητα του.

Δυσκολεύεται να συσχετίσει το σύμβολο του αριθμού με τη λέξη, δηλαδή μπορεί να ακούει την λέξη « πέντε », αλλά δεν μπορεί να το συσχετίσει με το σύμβολο του 5. Επιπλέον, μπερδεύει τα πρόσημα όπως το + (συν), με το x (επί) ή το ?? (διά) με το – (μείον). Γι αυτό και στα διαγωνίσματα πολλές φορές ο εκπαιδευτικός νομίζει ότι το παιδί έχει κάνει λάθη ‘απροσεξίας’.

Από το νηπιαγωγείο φαίνεται ότι δεν κατανοεί το ζητούμενο του πολύ απλού προβλήματος (‘ήταν τρεις(3) οι πάπιες στη λίμνη και ένας κύκνος, έφυγε η μία(1) πάπια, πόσες πάπιες έμειναν’), δεν κατανοεί τη νοηματική και σημασιολογική διατύπωση του προβλήματος, και την σειρά με την οποία δίνονται τα δεδομένα και το ζητούμενο. Δεν μπορεί να ξεχωρίσει ποια πληροφορία είναι σημαντική και ποια ασήμαντη στην εκφώνηση του προβλήματος. Δεν κατανοεί τη λέξη κλειδί του προβλήματος (χάθηκαν, προστέθηκαν, πήραν, έδωσαν, χώρισαν, μοίρασαν, αγόρασαν, αφαίρεσαν, ξόδεψαν, κόστισαν, έμειναν, υπόλοιπο …κλπ). Έχει δηλαδή δυσκολία στην κατανόηση της μαθηματικής ορολογίας και του λεξιλογίου. Η συγκεκριμένη δυσχέρεια συνεχίζεται και στις ανώτερες βαθμίδες εκπαίδευσης.

Δυσκολεύεται πολύ στην αποστήθιση της προπαίδειας, και δεν μπορεί να την ανακαλέσει με όσους διαφορετικούς τρόπους κι αν προσπάθησαν να του τη μάθουν. Βασικά δεν μπορεί να την ‘καταλάβει’. Μπορεί σήμερα να τη θυμάται, αύριο όμως ή και την άλλη βδομάδα, να μην μπορεί να τη θυμηθεί. Γι αυτό και δυσκολεύεται να θυμάται τα θεωρήματα στην άλγεβρα, στην τριγωνομετρία, στη γεωμετρία.

λίγα ακόμη για την Δυσαριθμησία – Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες στα Μαθηματικά

Επομένως για την αξιολόγηση της ΕΜΔΜ είναι και πάλι απαραίτητη η διεπιστημονική προσέγγιση: αξιολόγηση του νοητικού δυναμικού (IQ) του παιδιού, η ψυχοσυναισθηματική εικόνα του παιδιού από Κλινικό Παιδοψυχολόγο, αξιολόγηση από Ειδικό Παιδαγωγό ή Ειδικό Μαθηματικό (ανάλογα με την ηλικία του παιδιού), με εξειδίκευση στα μαθηματικά, με κατάλληλο τεστ, και στη συνέχεια η βοήθεια, στήριξη κι εκπαίδευση με ειδικό υλικό, διαφοροποιημένη προσέγγιση και τεχνικές, και πολύ ενθάρρυνση. Στόχος είναι η κατάκτηση των βασικών μαθηματικών εννοιών, διότι τα ‘μαθηματικά – έννοιες και αριθμοί, βρίσκονται σε όλες τις πτυχές της ζωής μας’.

Στην Ελλάδα υπάρχει ειδικό σταθμισμένο εργαλείο, που έχει μεταφραστεί και υιοθετηθεί σε 25 χώρες της Ευρώπης, το Mathpro Test, όπως επίσης και το ανάλογο υλικό για την εκπαιδευτική στήριξη.

τι είναι οι